Nieuws is als een product uit de supermarkt. De consument heeft alle keuze en pakt wat hem of haar belieft. De rel binnen een Vlaamse partij, een gezinsdrama om de hoek, Merkel-Poetin ronde 31, het nieuwe Griekenland.
Wordt het een portie gouwe-ouwe over the usual suspects of hebt u vandaag trek in iets exotisch? Enige feiten over het jaar van de Geit of een verhaal over Egyptische kinderen van nog geen tien, die nu op straat ISIS spelen?
Zelfs binnen één en dezelfde afdeling kiest de burger wat hem past. Neem het schap Somalië, qua aanbod nog het best te vergelijken met de koelafdeling vegetarische voeding. Niet royaal, maar evenmin onbestaande.
Doorgaans zijn er alleen calamiteiten in de aanbieding : de wandaden van al-Shabaab, de honger of de piraterij voor de kust. Op zich is die selectie te verdedigen. Immers, het gaat om items met een gigantische impact.
Kijk naar het West Park Shopping Center in Nairobi. Sinds de aanval van al-Shabaab bijna anderhalf jaar geleden aan 67 mensen het leven kostte, verloor het dure complex zijn keurmerk als koel paradijs voor gefortuneerde consumenten. Bovendien probeert de extremistische organisatie de terreurangst te bestendigen, met nieuwe dreigementen van nakende aanslagen op Amerikaanse, Britse en Canadese winkelcentra. Of tenminste, dat wist CNN ons begin deze week toch te melden.
En neem de piraterij, u wellicht nog het best bekend van de film Captain Phillips (2013). In het eerste decennium van de 21ste eeuw kostte deze criminele activiteit de wereldhandel jaarlijks zo’n kleine 7 miljard dollar. Net iets minder dan het bnp van Rwanda en wat meer dan dat van Niger. In de voorbije twee jaar – maar dat leest u niet zo vaak – konden Somalische piraten geen enkel cargoschip meer enteren. Het ging van ongeveer één poging per dag in 2011 naar een paar per maand nu.
Met de honger gaat het ook stukken beter. Kwamen er drie jaar geleden nog een kwart miljoen mensen om wegens oorlog, droogte en mislukte oogsten, dan waarschuwde de VN eind vorige maand dat 38.000 kinderen van de honger dreigen te sterven, een daling van 29 procent over 36 maanden.
Gruwel, geld en dood. Het wegmaaien van levens en winsten – de belangrijke dingen, die evenwel een gigantische machteloosheid genereren. Maar de afdeling Somalië biedt ook andere, hoopvollere nieuwsproducten. Een verhaal over de weergaloze Canadees-Somalische rapper K’naan bijvoorbeeld, de Bob Dylan van de Hoorn die hoopt dat zijn reis naar zijn geboorteland enige internationale aandacht oplevert voor zijn vergeten volk.
Of een interview met Ugaaso Boocow, een andere Canadees-Somalische die onlangs Toronto inruilde voor Mogadishu. In een poging om ‘te tonen dat er ook een normaal leven bestaat in een land dat de meesten reduceren tot Black Hawk Down’ publiceert ze nu elke dag een foto of video op Instagram. 47.000 mensen volgen haar beelden van ‘dingen die we in Canada niet hadden, of die hier nieuw zijn’. In concreto: mango’s, lampen die het doen en wegen die weer geplaveid zijn.
Waar Ugaaso Boocow over zwijgt, daar praat Ayan A. over in de documentaire ‘The cut that heals’. Infibulatie, de verschrikking waaraan 98 procent van alle Somalische meisjes wordt onderworpen om promiscuïteit en seksuele hyperactiviteit te voorkomen. In de VS liet Ayan onlangs een hersteloperatie uitvoeren en in de film vertelt ze over haar angsten en motieven.
Als u cynisch bent, zegt u dat hun verhalen er geen knijt toe doen, dat lezers zich daarin verschuilen om de Grote Dingen te ontlopen. Kan best. Maar het is juist door dat nieuws dat ik me reëel kan voorstellen wat het betekent als de belangrijkste Amerikaanse kanalen voor remittances naar Somalië worden afgesloten, uit vrees dat die centen bij al-Shabaab terecht zouden komen. Ik kijk naar Boocow’s foto’s van voetballende kinderen op het strand en vraag me af of ze vanavond nog te eten zullen hebben. Jaarlijks wordt er 1,3 miljard dollar naar Somalië gestuurd door verwanten in het buitenland. Het gaat om 35 procent van het bnp en om de levenslijn van vier burgers op tien.
De verhalen over de betrachtingen en verzuchtingen van K’naan, Boocow of Ayan doen er wel degelijk toe. Immers, ze hebben één fundamentele verdienste, waar al de rest uit voortvloeit. Ze geven opnieuw een menselijk gezicht aan een volk dat in Hollywood tot the skinnies werd herleid en dat ook daarbuiten zelden meer is dan een negatief statistiekje.