Knack, Wo. 08 Apr. 2020, Pagina 44
Als het coronavirus op dezelfde manier door India raast als door Europa of de VS, dan zijn er tegen juli 300 miljoen besmettingen. Ondertussen draagt premier Modi Narendra de bevolking op om kaarsen te branden.
H et coronavirus dreigt dramatisch te worden voor de 1,3 miljard Indiërs. Hoe kunnen de miljoenen sloppenbewoners aan social distancing doen en hun handen om de haverklap met zeep wassen, als ze in miniscule krotten wonen en geen sanitair of zuiver drinkwater hebben? En kijk naar de cijfers. India telt slechts 8 dokters per 10.000 burgers – drie keer minder dan het minimum van de Wereldgezondheidsorganisatie. 75 procent van de gezondheidszorg en 40 procent van de ziekenhuisbedden zijn geprivatiseerd en dus peperduur. Dat betekent concreet dat de 260 miljoen inwoners van Maharashtra, waarvan Mumbai de hoofdstad is, kunnen rekenen op een luttele 450 beademingstoestellen in overheidsziekenhuizen, en 502 bedden op Intensieve Zorg.
Voor het coronavirus was India al kampioen in longziektes. Vorig jaar stierven elke dag 1400 mensen aan tbc en door de luchtvervuiling en de slechte behuizing was het land goed voor een derde van alle longontstekingen in de wereld. Ramanan Laxminarayan, epidemioloog en directeur van het Center for Disease Dynamics, zei midden maart al dat ‘de mathematische modellen die voor Groot-Brittannië of de VS worden gebruikt, aangeven dat er tegen juli 300 miljoen coronabesmettingen zullen zijn in India, resulterend in 1 à 2 miljoen doden’.
‘Of we deze gezondheidscrisis overleven, hangt van geluk af. Puur, dom geluk’, zo meent Suhas Chakma, directeur van de onafhankelijke denktank Rights and Risks Analysis Group in New Delhi. ‘Dat is een griezelige, maar realistische gedachte. De hindoe-nationalistische regering van premier Narendra Modi doet net het omgekeerde van wat aangewezen is. Elke verantwoordelijke leider zou alleen de grote steden tot een lockdown gedwongen hebben, daar op grote schaal tests uitvoeren en ondertussen de medische productie en de bevoorradingslijnen garanderen. Want aanvankelijk waren er volstrekt geen besmettingen op het arme, geïsoleerde platteland.’
Winkels toe
‘Toen de premier op 25 maart een algemene, nationale quarantaine van 21 dagen afkondigde, deed hij dat zonder enige voorafgaandelijke consultatie van de betrokken instanties’, zegt Chakma. ‘De politie en ordediensten waren niet ingelicht, de dokters wisten nergens van en het maatschappelijk middenveld werd evenmin gehoord. Modi hield zijn toespraak om 8 uur ’s avonds – op een moment dat alle winkels dicht waren – en liet de maatregel ingaan om middernacht. Burgers konden geen voorraden inslaan, het openbaar vervoer werd meteen stilgelegd en de meer dan 100 miljoen rurale migranten zagen zich van het ene moment op het andere afgesneden van werk, onderdak of inkomen. Noodgedwongen begonnen velen aan een honderden kilometers lange voettocht huiswaarts.’
In de dagen die volgden, gingen onthutsende beelden de wereld rond. De snelwegen liepen vol bepakte arme mensen, politiemannen besproeiden terugkerende migranten met insecticide en ze sloegen er met hun lathi’s driftig op los. ‘Ironisch genoeg,’ zegt Meenakshi Ganguly, directeur Zuid-Azië van Human Rights Watch in Delhi, ‘bracht India als een van de eerste landen zijn studenten uit het buitenland naar huis via speciaal daarvoor gecharterde vliegtuigen. De zonen en de dochters van de Indiase elite werden dus op kosten van de belastingbetaler teruggevlogen. Terwijl de pogingen van de rurale migranten om op eigen kosten naar hun dorp terug te keren, op politiegeweld werden onthaald. Modi maakte in zijn toespraak geen enkele verwijzing naar deze mensen, die zonder job nog geen week in de stad kunnen overleven. Die “vergetelheid” kan je moeilijk anders interpreteren dan als het zoveelste bewijs van de totale onzichtbaarheid van de miljoenen Indiase armen in het beleid.’
Vier dagen later verontschuldigde Modi zich in een nieuwe tv-speech tegenover ‘onze arme landgenoten die door de lockdown veel te lijden hebben’. Chakma: ‘Dat de premier met excuses komt, is uitzonderlijk en geeft de ernst aan van zijn vergissing. Maakt dat indruk op de bevolking? Ach, de tragische realiteit is dat velen letterlijk alles van hem zouden accepteren. Sinds het aantreden van de BJP in 2014 heeft de hindoemeerderheid voor het eerst het gevoel dat ze zélf regeert en Modi versterkt dat gevoel nog door permanent gebruik te maken van hindoeïstische symboliek.’
Kaarsen om 9 uur
Zo vergelijkt de eerste minister de strijd tegen het virus met de ‘18 dagen durende strijd in de Mahabharata’, een van de twee fundamentele epen van het hindoeïsme. Afgelopen vrijdag werd de bevolking tijdens een nieuwe tv-toespraak om 9 uur ‘s ochtends opgeroepen om op zondag 5 april om negen uur ‘s avonds negen minuten lang het licht uit te doen en kaarsen te branden.
‘Te veel negens om toeval te zijn’, aldus de commentaarschrijver van de onafhankelijke site The Wire. ‘Voor het geval u het gemist had: de oproep kwam er op de negende dag van de lockdown, de kaarsen moeten branden op 05/04 (negen, toch?). Negen is in het hindoeïsme een bijzonder getal: de Moedergodin vocht negen dagen lang vooraleer ze de wereld van satanische krachten bevrijdde. En de menselijke natuur heeft negen negatieve persoonlijkheidskenmerken, die hem doen afwijken van het ultieme doel, het pad der zelfrealisatie.’
Chakma: ‘Het probleem is dat het aantal onafhankelijke media de laatste jaren dramatisch is geslonken, het overgrote deel van de kranten, tv-zenders en websites eet uit de hand van de BJP. Ze zoeken niet uit hoe het gaat met de rurale migranten. Evenmin vragen ze hoe de overheid de naderende coronalawine concreet wil aanpakken. En ze zijn niet kritisch tegenover het al te geringe aantal testen of de ontoereikende bescherming van de dokters. Via de BBC moeten wij erachter komen dat ons land in maart nog 90 ton aan beschermend materiaal naar Servië heeft geëxporteerd, terwijl onze dokters soms alleen maar een plastic regenjas hebben.’
Bovendien wordt het virus ook aangewend in de antimoslimretoriek. Hoewel het gros van de besmettingen aanvankelijk werd vastgesteld bij Indiërs die uit het buitenland waren teruggekeerd, focust het nieuws al weken op de besmettingen door de bijeenkomst midden maart van de gematigde islamitische Tablighi Jamaat-congregatie in Delhi. Prompt kwam op Twitter een haatcampagne op gang, onder de noemer #CoronaJihad, die op verschillende plaatsen al leidde tot aanvallen op moslims.
In diezelfde periode verzamelden grote groepen hindoepelgrims zich in de Sai Baba-tempel van Maharasthra en bracht de nieuwe BJP-deelstaatpremier van Madhya Pradesh een menigte op de been voor zijn aanstellingsceremonie. Geen haan die daar naar kraaide.
Wat zullen 21 dagen lockdown India opleveren? Ganguly: ‘Als de terugkeer van de rurale migranten ervoor heeft gezorgd dat het virus zich nu in de dorpen verspreidt, dan kijken we aan tegen een gigantische ramp. Op het platteland is van gezondheidszorg zo ongeveer geen sprake.’ Suhas Chakma vreest dat velen van de honger zullen sterven, nog voor het virus hen kan vellen. ‘Op die manier lost het probleem zichzelf op, toch?’