Vermoorde rechter was ‘gevaar voor Rusland’

Om tien voor negen gisterochtend was Eduard Chuvashov vanuit zijn centraal Moskouse apparartement op weg naar zijn kantoor op de Stadsrechtsbank. Verder dan de overloop van de derde verdieping is hij niet gekomen. Een huurmoordenaar maakte hem daar met verschillende schoten in het hoofd en de borst af. De schoten werden van op geringe afstand gelost en de kogelhulzen waren na de moord niet te vinden. De beveiligingscamera’s van het gebouw tonen een etnisch Russisch dader van tussen de 25 en 30, die evenwel kon ontkomen. 
Chuvashov stond be kend als een bijzonder integere rechter die lastige zaken voor zijn rekening nam. In februari zorgde hij nog voor de veroordeling tot celstraffen van 6 tot 23 jaar van
9 hoofdzakelijk minderjarige skinheads die zich de ‘Witte Wolven’ noemden. Ze richtten hun organisatie twee jaar geleden op de dag van Adolf Hitlers verjaardag op en maakten zich schuldig aan de moord op minstens elf niet-etnisch Russische migranten, die ze doodstaken en -sloegen. Van die moorden maakten ze opnames, die ze vervolgens op internet plaatsten. Eind vorig jaar zorgde Chuva shov tevens voor de veroordeling van een andere bende skinheads, waarvan de leider niet ouder was dan 17. In beide gevallen doken er na de vonnissen oproepen tot eliminatie van de rechter op.
Vorige week, zo zei gerechtswoordvoerder Anna Usacheva, liet hij drie andere extreem rechtse moordenaars opsluiten voor verschillende raciaal gemotiveerde moorden.
De Russische overheid stelt dat Chuvashov bodyguards werd aangeboden na eerdere doodsbedreigingen, maar dat hij daar niet van wilde horen. De man, die op tal van sites als “een gevaar voor de ware Russische natie” werd omschreven, argumenteerde dat hij aan “de wet en het laten geschieden van gerechtigheid” genoeg had.
De moord doet in sterke mate denken aan die op de advocaat Stanislav Markelov en de stagiair-journaliste Anastasia Baburova in januari van vorig jaar. Zij werden op klaarlichte dag doodgeschoten in het centrum van Moskou. In november van vorig jaar werden daarvoor twee arrestaties verricht. Het betrof twee leden van de extreem rechtse organisatie Russky Obraz (‘Russische Manier’), en een van hen wordt ook verdacht van betrokkenheid bij de moord op de anti-fascistische activist Aleksandr Rukhin, waarbij advocaat Markelov ervoor zorgde dat drie beklaagden de maximumstraf kregen, zo schrijft Suva Center, een organisatie die onderzoek doet naar extreem rechts geweld.

Geweldexplosie

Volgens Suva lag het racistische geweld in 2009 bijna 20 procent hoger dan een jaar eerder. In totaal werden minstens 548 mensen er het slachtoffer van, goed voor meer dan drie aanvallen per week. Minstens 60 mensen lieten bij die aanvallen het leven. De organisatie hekelt vooral het te lage aantal vervolgingen en geeft aan dat diegenen die gerechtigheid zoeken, lieden als de vermoorde advocaat Markelov of de gisteren omgebrachte rechter Chuvashov, grote persoonlijke risico’s lopen.
Maar er zijn ook andere pistes inzake de motieven voor de moord. Rechter Chuvashov werkte ook op de zaak van Alexander Bulbov, een vooraanstaande agent van de Russische Drugsbestrijding, die in november van vorig jaar vrijkwam na 25 maanden in voorarrest. Bulbov deed zelf speurwerk in de oplichtingszaak van het meubelbedrijf Drie Walvissen.
In die zaak viel er in juni 2003 al een dode. Nina Ognianova, onderzoekster van het Committee for the Protection of Journalists in New York, onderzocht de zaak in haar rapport ‘Anatomy of Injustice’ over de 18 onopgehelderde moorden op journalisten in Rusland sinds het aantreden van Vladimir Poetin als president in 2000. Ze schrijft dat parlementariër en journalist Joeri Sjtsjekot­sjichin de zwendel aan het licht bracht waarbij die Moskouse meubelfirma als frontorganisatie optrad voor olie- en wapensmokkel en voor het witwassen van fout geld. Zijn onthullingen betroffen tal van hoogwaardigheidsbekleders die smeergeld zouden hebben aangenomen om het onderzoek naar de verdachte meubelzaak stop te zetten.

Vergiftigingsdood

Sjtsjekotsjichin werd op 17 juni 2003 plots ziek, twee weken nadat hij publiceerde over de moord op de kroongetuige in de zaak, die in een zwaarbewaakt militair ziekenhuis omkwam. In de twaalf dagen tot zijn dood verloor de journalist zijn haar, zijn huid pelde af en zijn organen begaven het een voor een. Het medische dossier was eerst staatsgeheim en kon dus niet worden ingekeken door nabestaandenen. Uiteindelijk raakte het zoek. Officieel stierf Sjtsjekotsjichin aan ademhalingsfalen. Zijn naaste omgeving is er nochtans zeker van: de man werd vergiftigd.
Gisteren had Chuvashov zich tevens moeten buigen over de aanklacht tegen Vladimir Belashev, een gewezen hoge ambtenaar van het ministerie van Binnenlandse Zaken die in 1998 werd gearresteerd en tot 11 jaar veroordeeld werd wegens twee terreuraanslagen. Het Europese Hof van Straatsburg gelastte Rusland in 2008 hem 10.000 euro schadevergoeding te betalen omdat de man
5 jaar in voorarrest had gezeten.